|
 |
Nowomiejska 5 |
|
 |
Nowomiejska nr 5, hip. 177, kamienica Półtorakowska. Dom
wzmiankowany od 1447 jako własność Doroty Pasowej (Pazowej),
jej zięcia Półtoraka i jego syna Wawrzyńca wytapiacza
wosku (1471-1505), a następnie do końca w. XVI ich
spadkobierców, złotników warszawskich, kolejno
Grzegorza, Andrzeja i Jana Półtoraków. Kamienica
wzniesiona przez Andrzeja ok. 1523 (ściana sąsiedzka z
posesją nr 3 budowana w tymże roku, związana ze ścianami
poprzecznymi, całość dostawiona do wcześniejszego muru
sąsiedzkiego od strony posesji nr 7). 1533 budowa ściany na
granicy z posesją Wąski Dunaj nr 6, na tyłach działki
(mur graniczny lub nie istniejący budynek gospodarczy).
Kamienica budowana być może w dwu etapach, w pierwszym
powstają m.in. wysoka sień i odmienny od późniejszego
rozkład otworów elewacji (wyjście z piwnicy i na ulicę w
miejscu obecnego portalu). Wzniesiona ostatecznie
kamienica późnogotycka była dwu- lub trzykondygnacjowa,
na parterze z obszerną, krytą stropem sienią w przednim
głębokim trakcie, w której przednim rogu wydzielone
sklepione pomieszczenie (zapewne sklep), a w tylnym
schody do piwnicy; tylny trakt zawierał izbę i przechód
na podwórze, sklepione. W pierwszej połowie XVII w.
kamienica należała do spowinowaconych z Półtorakami
patrycjuszowskich rodzin Łyszczów (Liszczowie Liściowie),
Marianach, Gazów, Baryczków, w drugiej połowie w. XVII
do Czyżewskich, a następnie przez prawie pół wieku
Andrychowiczów (Andryszewiczów). W tym czasie (pierwsza
połowa w. XVIII) przebudowana.
|
|
1743 kamienica trzykondygnacjowa, należała do Draneckiego, a 1752-1832
do szpitala Św. Łazarza (wynajmowane mieszkania).
Następnie właściciele prywatni, ostatni 1923-41
Buczkowscy. W w. XIX adaptowana i przerobiona
kondygnacja poddasza.
Po zniszczeniach 1944 zachowane piwnice, parter i część
ścian I p. Po 1945 odkryte gotyckie elementy: portal
wejściowy oraz ściany i sklepienia z detalami, dające
prawie kompletny obraz kamienicy późnogotyckiej (prócz
wyższych kondygnacji). Odbudowana 1954-55 wg proj.
Stanisława Żaryna, bez oficyn, po uprzedniej
rozbiórce wyższych partii ścian i większości sklepień
(nowożytnych), które następnie zrekonstruowano;
przywrócono wejście przez gotycki portal, wyeksponowano
niektóre inne fragmenty gotyckie. - Czterokondygnacjowa,
trzytraktowa.
Fasada trzyosiowa; w
oddzielonym gzymsem przyziemiu po prawej stronie
fragment nie otynkowanego muru gotyckiego, w którym
ostrołukowy portal ok. 1523-33, trzyuskokowy, o
ceglanych profilach wałkowych (przemurowany, w górnej
prawej części fragment nienaruszony), obok wejście do
kawiarni i okno w nowych kamiennych opaskach. |
|
|
