Krakowskie Przedmieście 16/18 - kamienica POD MESSALKĄ

	Krakowskie Przedmieście 16/18 kamienica "POD MESSALKĄ"

	Krakowskie Przedmieście 16/18 - Kamienica POD MESSALKĄ niegdyś zwana także kamienicą rodziny Lidtke. Pierwsze zabudowania na posesji (nr hip. 398 - działka północna) odnotowano w 1659 r ("dom dziedziców Pani Wolskiej"). Druga działka tej samej posesji (nr hip. 399 - południowa) zajęta była przez domek Jana Przygodzińskiego. Przed 1743 na działce północnej powstała kamienica Walentego Gocmana, piętrowa, o czteroosiowej fasadzie i trójosiowej wystawce w dachu. W 1754 kamienica nadal należała do tego samego właściciela, w 1770 do wdowy po nim, a w 1784 i 1790 do Sylwestra Gryniewicza. Wzdłuż północnej granicy działki stały w 1790 dwie oficyny piętrowe, odpowiednio cztero- i pięcioosiowa. Na działce południowej w 1743 wymieniona jest kamienica Tańskiego, w 1754 zamieszkana przez 13 osób, co stoi w sprzeczności z wizerunkiem parterowej budy, widocznej na weducie Canaletta powstałej najwcześniej w 1773, prawdopodobnie więc chodzi o oficynę murowaną w głębi podwórza, odnotowaną w 1770 jako kamienica Ejnerowicza. Nowa kamienica (Makowskiego?) powstała po 1773 i była obiektem piętrowym z tej samej wysokości oficyną, wymienioną w spisie z 1790. W 1784 i 1790 wzmiankowana jako własność Ludwiki Makowskiej. W 1819 odnotowano dwie oficyny na zapleczu domu frontowego.

W 1909, gdy kamienica nr 16 należała do Marii Liedtke, a nr 18 do jej braci, oba budynki rozebrano i do 1910 na całej działce wzniesiono kamienicę sześciopiętrową (proj. Juliusz Dzierżanowski)

Od nazwiska jednej z lokatorek - słynnej artystki operowej Lucyny Messal - dom zwano popularnie „Pod Messalką".
Secesyjno-modernistyczna fasada miała asymetryczną kompozycję. Podwórze od południa zamknięte było jednotraktową oficyną boczną, natomiast od wschodu wzniesiono dwutraktową oficynę poprzeczną. W oficynach pomieszczono luksusową łaźnię, otwartą w 1911. W latach międzywojennych mieszkał tu zapomniany dziś literat Ludwik Fiszer.

W 1944 dom został wypalony, zachował jednak mury wraz z wystrojem oraz ogniotrwałe stropy. W 1948 obniżono do dwóch pięter człon frontowy, nadając fasadzie pozór elewacji dwóch kamieniczek barokowych. Od strony podwórza i w partii oficyn nie wprowadzono żadnych zmian.
Oficyny wyremontowano w 1997 r. wzbogacając secesyjny detal o nowe elementy (ceramiczne pasy). Nieczynna od 1991 r. łaźnia zachowała kompletny, bardzo obfity wystrój. Łaźnia zaprojektowana przez Juliusza Dzierżanowskiego (witraże z pracowni "Białkowski i s-ka", czeskie majoliki z firmy "Allina & Laurysiewicz" płaskorzeźby Stanisława Jagmina). Po kilkunastu latach dawna łaźnia doczekała się remontu zakończonego w 2007 roku.

pierzeja północna na starej pocztówce

opracowano na podstawie: Jarosław Zieliński - Atlas Dawnej Architektury Ulic i Placów Warszawy t. 7 Krakowskie Przedmieście
oraz artykułu Jerzego S. Majewskiego - Krakowskie Przedmieście